fot. http://blakes.fr/portrait-maryse-conde/Jakiś czas temu świat obiegła wieść, że literackiego Nobla w tym roku nie będzie. Taką decyzję podjęła Akademia Szwedzka w związku z wybuchem erotyczno-etycznego skandalu (chodziło o molestowanie seksualne, którego dopuszczał się także w siedzicie instytucji w Sztokholmie były mąż byłej już członkini Akademii. Jean-Claude Arnault był również źródłem przecieków na temat decyzji o przyznaniu nagrody). W przyszłym roku mamy spodziewać się dwóch szwedzkich wyróżnień. Jako że natura nie znosi próżni, powstała Nowa Nagroda Literacka (The New Prize in Literature), tzw. Alternatywny Nobel, którego celem jest – jak piszą organizatorzy – „przypomnienie ludziom, że wolne literatura i kultura powinny promować demokrację, transparentność, empatię i wzajemny szacunek, bez przywilejów, tendencyjnej arogancji czy seksizmu”. Jego laureatką została Maryse Condé (w finałowej czwórce znaleźli się także Neil Gaiman, Kim Thúy i Haruki Murakami, który poprosił o wykreślenie go listy nominowanych).Maryse Condé (1937) to francuska pisarka pochodząca z Karaibów, a dokładnie z Guadelupy. Jest autorką piętnastu powieści, pisze także sztuki teatralne, książki dla dzieci i publikacje naukowe. To zdobywczyni wielu prestiżowych wyróżnień, m.in. Nagrody Akademii Francuskiej (1988) i Nagrody Marguerite Yourcenar (1999). Condé jest także literaturoznawczynią i wykładowczynią akademicką.
W wieku siedemnastu lat pochodząca z mieszczańskiej rodziny Maryse wyjechała do Paryża, gdzie ukończyła prestiżowe liceum Fénelon. Studiowała na Sorbonie anglistykę wybierając za obszar swoich badań literaturę współczesną. Zajmowała się literaturą w wielu miejscach na świecie: w Gwinei i Senegalu pracowała jako nauczycielka, w Ghanie w Institute of Language, w Londynie – dla BBC. Wykładała literaturę na najlepszych uczelniach we Francji i w USA. W 2015 roku, z uwagi na osłabienie i chorobę Parkinsona, Condé ogłosiła, że odchodzi na emeryturę. Wtedy też ukazała się jej ostatnia książka Mets et merveilles.Jeśli chodzi o twórczość literacką, Condé zadebiutowała w 1976 roku powieścią Heremakhonon, natomiast jej nazwisko stało się rozpoznawalne dzięki dwuczęściowej sadze Ségou (1984–1985). W Polsce ukazała się jej piąta powieść pt Ja, Tituba, czarownica z Salem(wydana w oryginale w 1986, a u nas w 2007 roku nakładem W.A.B.). Egzemplarze z drugiej ręki na pewno trafiają właśnie na Allegro w korzystnej jedynie dla sprzedających cenie, a niebawem powinniśmy spodziewać się wznowienia, które zacznie zdobić witryny polskich księgarń. Zapewne, prędzej czy późnej, doczekamy się także polskiej wersji językowej pozostałych książek Condé. „Maryse Condé jest wspaniałą narratorką, a jej pisarstwo należy do światowej literatury. Pisarka precyzyjnym językiem potrafi opisać chaos kolonialnego oraz postkolonialnego świata” – podkreślała w laudacji Nowa Akademia. Kolonializm, przywracanie pamięci o dziedzictwie ludów karaibskich, a także uniwersalne kwestie tożsamości związane z płcią, rasą i kręgiem kulturowym, do którego należy jednostka to główne problemy obecne w utworach Karaibki.Przyznaję, że twórczość Maryse Condé nie jest mi znana i w najbliższym czasie będę chciała to nadrobić. Cieszy mnie podejmowana przez nią tematyka i podejście do literatury, które wydaje mi się bliskie temu reprezentowanemu przez genialnego pisarza kongijskiego pochodzenia, Alaina Mabanckou. Myślę więc, że będzie nam z Condé po drodze.
Zaiteresowanych szczegółami biografii alternatywnej noblistki odsyłam do francuskojęzycznej strony karaibskich mediów: Blake’s.
